Het duurt nog even, maar vandaag wil ik het hebben over onze tradities rondom Oud en Nieuw. Je kent het wel, die bijzondere nacht vol vuurwerk, oliebollen, en natuurlijk de goede voornemens die we meestal al na een week vergeten (maar daar hebben we het nu even niet over ). Maar weet je ook waar al deze tradities vandaan komen? En wat zijn de tradities in andere landen?
Vuurwerk: knallend het nieuwe jaar in
Het afsteken van vuurwerk is misschien wel de meest bekende traditie van Oud en Nieuw. Maar waar komt het eigenlijk vandaan? Het gebruik van vuurwerk gaat al eeuwen terug. De Chinezen geloofden vroeger dat de harde knallen kwade geesten konden verjagen. Toen het buskruit eenmaal zijn weg naar Europa vond, namen we deze traditie gretig over.
In Nederland is vuurwerk echt een ding. Zodra de klok twaalf uur slaat, gaat iedereen los met pijlen, potten en ander knallend spul. Ook al zijn er steeds meer discussies over veiligheid en milieu, de magie van die fonkelende luchten blijft ons fascineren.
Oliebollen: een lekkernij met geschiedenis
Zeg je Oud en Nieuw, dan zeg je oliebollen. Maar waarom eten we eigenlijk oliebollen op deze speciale dag? Het eten van oliebollen is niet zomaar een Nederlandse caprice; het heeft een diepere geschiedenis. De oorsprong is een beetje vaag, maar het idee is dat deze gefrituurde deegballen symbool staan voor vruchtbaarheid en voorspoed.
In de Middeleeuwen bakten mensen al soortgelijke snacks, toen nog ‘oliekoeken’ genoemd. Door een bolletje deeg in heet vet te gooien, kreeg je een lekkernij die lang houdbaar was – ideaal om de barre wintertijd door te komen.
Champagne: plop en proost!
Vuurwerk en oliebollen zijn top, maar wat is een feestje zonder bubbels? Champagne is dé drank om het nieuwe jaar in te luiden. Dit komt mede door de exclusiviteit en luxe die de fles uitstraalt. Maar waarom champagne en geen, zeg, sinaasappelsap?
De traditie van het drinken van champagne gaat terug tot de Franse koningen. Ze gebruikten deze drank om speciale gelegenheden en overwinningen te vieren. Door de jaren heen is dit gebruik over de hele wereld verspreid, en nu proosten ook wij op het nieuwe jaar met een glas van dit gouden goedje.
De nieuwjaarsduik: koud maar goud!
Hoewel dit meer een Nieuwjaarstraditie is dan een Oud en Nieuw-gebeuren, mag de Nieuwjaarsduik zeker niet ontbreken in dit lijstje. Elke 1 januari storten duizenden mensen zich in het ijskoude water om het nieuwe jaar fris te beginnen. Brrr! De allereerste officiële Nieuwjaarsduik in Nederland vond plaats in 1960 in Zandvoort. Sindsdien is het uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend ritueel, met Unox-mutsen en al.
Goede voornemens: nieuw jaar, nieuwe ik?
De goede voornemens. Hoewel we ze niet altijd waarmaken, is het idee van een schone lei en een nieuw begin onweerstaanbaar. De Babyloniers waren zo’n 4000 jaar geleden al bezig met goede voornemens. Zij beloofden aan het begin van het jaar hun schulden te betalen en objecten terug te geven. Zou handig zijn als iedereen dat nog steeds deed, toch?
Oud en nieuw in het buitenland
Spanje: twaalf druiven om klokslag twaalf
In Spanje hebben ze een hele leuke manier om het nieuwe jaar te beginnen: door bij elke klokslag een druif te eten! Precies, twaalf druiven voor de twaalf maanden van het jaar. Deze traditie zou geluk en voorspoed brengen voor het jaar dat voor je ligt. Het is een hilarisch gezicht om mensen te zien worstelen met die twaalf druiven, geloof me!
Schotland: eerste bezoeker van het jaar
De Schotten hebben een unieke traditie genaamd “First Footing”. Het idee is dat de eerste persoon die na middernacht je huis binnenkomt, het soort geluk bepaalt dat je in het nieuwe jaar zult hebben. Dus, laat de knappe, rijke, en vrolijke mensen maar binnen en houd de chagrijnige buurman even op afstand!
Japan: tempelbezoek en belgerinkel
In Japan wordt Oud en Nieuw voornamelijk binnenshuis gevierd met familie. Om middernacht gaan veel Japanners naar een tempel of schrijn om er te bidden voor een voorspoedig nieuw jaar. Een grote bel in de tempel wordt 108 keer geluid om menselijke zonden en verlangens af te weren. Dit moet je echt eens meemaken!
Brazilië: witte kleding en bloemen in de zee
Aan de Braziliaanse kust dragen mensen vaak witte kleding tijdens de viering van Oud en Nieuw. Dit doen ze om vrede en geluk aan te trekken. Een andere mooie traditie is het gooien van bloemen in de zee als offer aan Yemanja, de godin van de zee, in de hoop op zegeningen voor het komende jaar.
Rusland: wensen onder je glas
In Rusland schrijven mensen hun wens voor het nieuwe jaar op een papiertje, verbranden het en gooien de as in een glas champagne. Dit glas moet vervolgens voor 12:01 uur op Nieuwjaarsdag worden leeggedronken. Als je het op tijd doet, komt je wens uit!
Griekenland: uien aan de deur
Ja, je leest het goed! In Griekenland hangen mensen een ui (de ‘kremmida’) aan de voordeur op Oudejaarsdag. Dit symbool staat voor wedergeboorte en groei. Op Nieuwjaarsdag wordt de ui traditioneel gebruikt om de kleintjes mee wakker te maken. Letterlijk een ‘eye-opening’ manier om het nieuwe jaar te beginnen!
Extra informatie
Veilig vuurwerk en kleine kinderen
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
